Rodzice dzieci do lat 3 od początku października 2024 r. mogą wnioskować o świadczenia z programu Aktywny Rodzic. Mogą otrzymać od 500 zł do 1500 zł miesięcznie w zależności od rodzaju świadczenia; w przypadku dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności kwota ta wzrasta do 1900 zł. Zainteresowanie programem jest duże. Dotychczas do ZUS-u wpłynęło 327,5 tys. wniosków. Jednak pytań i wątpliwości nie brakuje.

W niniejszej publikacji poruszymy kwestie, które najbardziej nurtują osoby zainteresowane skorzystaniem z programu. Omówimy kwestie dotyczące między innymi kolidowania świadczenia z 800+, pracy rodzica na umowie zleceniu oraz tego, co w sytuacji, kiedy rodzice pobierający świadczenie rozwiodą się.

Czy pobierając nowe świadczenie, muszę zrezygnować z 800+?

Program Aktywny Rodzic wprowadza 3 rodzaje świadczeń:

• Aktywni rodzice w pracy
• Aktywnie w żłobku
• Aktywnie w domu

Każde z tych świadczeń będzie można łączyć z innymi świadczeniami wypłacanymi na dzieci, np. ze świadczeniem wychowawczym z programu 800+ czy 300+ z programu „Dobry Start”.

Zarobki z umowy zlecenia

Oboje rodziców pracuje. Mąż zarabia 5000 zł na rękę. Wynagrodzenie żony wynosi między 2000 zł a 4000 zł. Pracuje ona na umowie zleceniu i w każdym miesiącu otrzymuje inną kwotę. Czy przysługuje im świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” na 24-miesięczne dziecko?

Jeżeli dziecko nie uczęszcza do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego i nie jest pod opieką opiekuna dziennego, to w miesiącach, kiedy matka otrzymuje wynagrodzenie powyżej 2150 zł brutto (czyli powyżej 50% minimalnego wynagrodzenia) przysługuje świadczenie „Aktywny rodzic w pracy”, bo zarówno ona, jak i małżonek spełniają warunek indywidualnego i łącznego poziomu aktywności zawodowej.

Świadczenie przysługuje, gdy oboje rodzice/opiekunowie osiągają przychód, którego podstawa wymiaru składek wynosi co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, które aktualnie wynosi 4300 zł brutto. Dodatkowo podstawa, od której opłacane są składki każdej z tych osób, nie może być niższa od: – 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, lub – 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę – w przypadku osób, które prowadzą pozarolniczą działalność na preferencyjnych zasadach, czyli np. korzystają z ulg tj.: preferencyjne składki, ulga na start, mały ZUS plus.

Sytuacja ma się inaczej w miesiącach, kiedy matka otrzymuje wynagrodzenie poniżej 2150 zł. Wówczas nie spełnia ona warunku aktywności zawodowej i świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” będzie przysługiwać tylko do końca następnego miesiąca, od którego nastąpiła zmiana tych warunków.

Z takiej możliwości można skorzystać dwa razy w czasie, kiedy świadczenie przysługuje na dziecko (między pierwszym dniem miesiąca, w którym dziecko skończyło 12. miesiąc, a ostatnim dniem miesiąca przed tym, w którym dziecko skończy 36. miesiąc).

Kiedy należy złożyć wniosek, jeśli dziecko kończy 1 rok życia?

Małżeństwo ma syna, który w połowie listopada skończy 12 miesięcy. Chcą wystąpić o świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”. Oboje rodzice pracują na etatach. Czy świadczenie „Aktywny rodzic” otrzymają za listopad w pełnej wysokości?

Jeśli dziecko nie będzie uczęszczać do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego i nie będzie pod opieką opiekuna dziennego, rodzice nabędą prawo do świadczenia „Aktywni rodzice w pracy”. Warunek łączny i indywidualny aktywności zawodowej został spełniony. Miesięczna kwota świadczenia jest niepodzielna, a to oznacza, że za listopad otrzymają oni całą kwotę świadczenia tj. 1500 zł.

Rodzic jest funkcjonariuszem. Co z warunkiem aktywności zawodowej i składkami?

Mężczyzna jest żołnierzem zawodowym i ma dwuletnią córkę, którą na zmianę opiekują się dwie babcie. Czy rodzicowi-funkcjonariuszowi przysługuje prawo do świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” na 2-letnie dziecko?

W przypadku funkcjonariuszy, żołnierzy zawodowych, sędziów i prokuratorów, którzy zgodnie z obowiązującymi przepisami w okresie pełnienia służby nie są objęci obowiązkiem ubezpieczeń społecznych,. Niepodleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania pracy na podstawie stosunku służbowego uznaje się za równoważne z opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy, której łączna wysokość wynosi 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że:

1. Każdy rodzic samodzielnie wychowujący dziecko, pełniący funkcję w służbie mundurowej – a także jako sędzia lub prokurator – będzie spełniał warunek aktywności zawodowej i będzie mógł ubiegać się o świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”;
2. Każdy rodzic wychowujący dziecko wspólnie z drugim rodzicem, zatrudniony jako funkcjonariusz służb mundurowych – a także jako sędzia lub prokurator – będzie spełniał warunek aktywności zawodowej i będzie mógł się ubiegać o świadczenie, pod warunkiem że drugi rodzic będzie spełniać warunek aktywności zawodowej.

„Aktywny rodzic w pracy” a RKO

Kobieta ma syna, który ma 1 rok i 10 miesięcy i uczęszcza do żłobka. Do końca roku na dziecko przyznawany jest Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (RKO), z którego matka pobiera 1000 zł miesięcznie. Opłata za żłobek wynosi około 600-700 zł miesięcznie. Jakie świadczenie będzie najkorzystniejsze w tej sytuacji i kiedy powinno się złożyć wniosek?

Jeżeli opłata za klub dziecięcy jest mniejsza niż wypłacany RKO, to dla kobiety najkorzystniejsze będzie na ten moment pobieranie RKO do końca roku, a w styczniu złożenie wniosku o świadczenie „Aktywnie w żłobku”. Gdyby taki wniosek został złożony w październiku, kobieta straciłaby na tym.

Rozwód rodziców. Komu przysługuje świadczenie?

W przypadku rozwiedzionych rodziców, gdy dziecko na co dzień mieszka z jednym z nich, to właśnie rodzic sprawujący faktyczną opiekę nad dzieckiem powinien ubiegać się o świadczenie z programu „Aktywny rodzic”. Przykładowo, jeśli dziecko mieszka głównie z matką, to ona ma prawo do złożenia wniosku o wsparcie w ramach programu.

Co ważne, świadczenie jest wypłacane tylko jednemu rodzicowi. Zatem niemożliwe jest, aby równolegle ubiegać się o to samo świadczenie, nawet jeśli drugi rodzic posiada prawa rodzicielskie.