Wymogi i warunki lokalowe dla przedszkoli to istotne zagadnienie z jakim zmierzyć muszą się osoby prowadzące i planujące założenie placówki wychowania przedszkolnego. Przepisy regulujące funkcjonowanie przedszkoli nie precyzują wprost kwestii warunków lokalowych. Nie oznacza to jednak, że ustawodawca pominął tą materię, pozostawiając dowolność właścicielom przedszkoli.

Lokal w którym prowadzone jest przedszkole musi odpowiadać wymogom stawianym między innymi przez przepisy prawa budowlanego. W poniższym tekście poddamy analizie przepisy dotyczące minimalnych wymogów technicznych i lokalowych dla przedszkoli.

Jakie są podstawy prawne dla warunków lokalowych dla przedszkoli?

Przepisy na które należy zwrócić uwagę przy dobieraniu lokum do prowadzenia placówki przedszkolnej to:

• ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 682);
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1225);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2022 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1604).

Powyższe przepisy dotyczą zarówno przedszkoli publicznych jak i niepublicznych. Na marginesie wspomnieć należy, że łagodniejsze wymogi lokalowe, określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r.  w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. z 2020 r., poz. 1520) dotyczą tzw. punktów przedszkolnych i zespołów wychowania przedszkolnego. Obie te formy zaliczane są do tzw. innych form wychowania przedszkolnego, których nie należy mylić z przedszkolem niepublicznym.

W jakim miejscu może znajdować się przedszkole?

Obowiązkowym elementem uzyskania przez przedszkole wpisu do ewidencji jest załączenie opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej. Dokumenty te mają zaświadczać, iż budynek przeznaczony pod prowadzenie przedszkola zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki lokalowe dla placówki.

Warunki lokalowe dla przedszkoli powinny nie tylko odpowiadać ogólnym przepisom dotyczącym budynków do użytku publicznego, lecz również uregulowaniom szczególnym, o których mowa w powołanych w poprzednim akapicie przepisach.

I tak, przedszkole może być prowadzone w:

• wolnostojącym budynku,
• wydzielonej części budynku mieszkalnego lub mieszkalno-usługowego,
• wydzielonej części szkoły.

Co istotne, przedszkole umiejscowione w wydzielonej części budynku mieszkalnego, mieszkalno-usługowego lub szkoły, musi znajdować się na parterze tego budynku i posiadać osobne wydzielone wejście z zewnątrz.

Techniczne wymogi lokalu dla przedszkola

Lokal w którym prowadzone jest przedszkole musi spełniać następujące warunki:

• Wysokość pomieszczeń ma wynosić nie mniej niż 3 m, zaś poziom podłogi powinien być równy lub znajdować się powyżej terenu na którym położony jest budynek.
• Czas nasłonecznienia pomieszczeń, w których przebywają uczniowie powinien wynosić co najmniej 3h na dobę w przedziale czasowym między 8:00 a 16:00, przy czym czas ten może zostać obniżony do minimum 1,5 h na dobę w przypadku budynków znajdujących się w zabudowie śródmiejskiej.
• Instalacja grzewcza nie może być piecem, trzonem kuchennym ani kominkiem.
• Lokalowi należy zapewnić oświetlenie dzienne poprzez odpowiedni stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi wynoszący co najmniej 1:8.
• Każde pomieszczenie musi posiadać również sztuczne oświetlenie.
• Jeżeli lokal nie jest wyposażony w klimatyzację lub wentylację mechaniczną, konstrukcja okien powinna umożliwiać ich otwieranie na minimum 50% ich powierzchni – celem okresowego wietrzenia pomieszczeń.
• Powierzchnia pomieszczenia, w którym przebywają dzieci powinna wynosić co najmniej 16 m2 – dla grupy od 3 do 5 osób. Na każde kolejne dziecko powierzchnię należy zwiększyć o 2 m2 (jeżeli czas pobytu dziecka nie przekracza 5 h na dobę) bądź o 2,5 m2 (jeżeli czas pobytu dziecka przekracza 5 h na dobę).
• Podłoga w pomieszczeniach przeznaczonych do realizacji zajęć musi być równa i łatwozmywalna.

Obowiązujące warunki sanitarne w przedszkolnych łazienkach

Każde przedszkole obowiązkowe wyposaża się w łazienki, w których zapewnia się następujące warunki:

• Na 15 dzieci przypada co najmniej jedna umywalka i jedna miska ustępowa.
• Miski ustępowe (toaleta) powinny być umieszczone w oddzielnych kabinach o szerokości co najmniej 1 m i długości 1,10 m, a także ściankami działowymi i drzwiami o wysokości minimalnej 1,5 m.
• Ustępy damskie należy oddzielić od męskich ścianą na wysokość całego pomieszczenia,
• Drzwi do kabin o szerokości co najmniej 0,9 m mają być otwierane na zewnątrz.
• Wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna – dla łazienek z jednym oknem i jedną kabiną, wentylacja mechaniczna ciągła – dla pozostałych.
• Ustępy ogólnodostępne (łazienki) nie muszą zawierać przedsionków.

Bezpieczeństwo i higiena w budynkach przedszkolnych

Niemniej istotnym zagadnieniem pozostaje zapewnienie bezpieczeństwa i higieny w budynkach przedszkolnych. Teren przedszkola powinien zostać ogrodzony, wyposażony we właściwe oświetlenie, a także równą nawierzchnię dróg i boisk. Otwory kanalizacyjne należy zabezpieczyć w sposób trwały, tj. uniemożliwiający ich otwarcie bez specjalistycznego sprzętu. Wyjście z budynku przedszkolnego nie może wychodzić bezpośrednio na jezdnię. Pomieszczenia sanitarne powinny zapewniać stały dostęp do bieżącej ciepłej i zimnej wody.

Ponadto istotnym pozostaje, żeby lokal posiadał ścieżki i wyjścia ewakuacyjne wyraźnie oznaczone oraz plan ewakuacyjny umieszony w widocznym i ogólnodostępnym miejscu.

Warunki lokalowe przedszkoli stanowią podstawową kwestię dla bezpieczeństwa dzieci

Warunki lokalowe i techniczne przedszkoli stanowią podstawową kwestie, dzięki której w sposób bezpieczny świadczy swoje usługi każda placówka wychowania przedszkolnego. Przepisy wprost nie określają wymogów dotyczących warunków lokalowych, jednak wymienione w niniejszym artykule ustawy stanowią bardzo konkretne wytyczne do zrealizowania.

Należy pamiętać, że przestrzeganie tych standardów to nie tylko spełnienie obowiązków formalnych, ale przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo i komfort dzieci oraz pracowników. Odpowiednio przygotowane i dostosowane pomieszczenia wpływają na jakość procesu wychowawczego, jakoś pracy pedagogów oraz satysfakcję rodziców, którzy powierzają placówce najcenniejsze, co mają – swoje dzieci.