Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) jest instytucją, której głównym zadaniem jest nadzorowanie i kontrolowanie stosowania przepisów prawa pracy. Jej uprawnienia dotyczą zarówno publicznych, jak i niepublicznych placówek oświatowych. Kontrola PIP w szkołach i przedszkolach niepublicznych jest przeprowadzana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1614).

W dzisiejszym artykule przedstawimy najistotniejsze aspekty związane z kontrolą Państwowej Inspekcji Pracy w szkole i przedszkolu niepublicznym, w tym:

• Zakres kompetencji PIP w zakresie kontroli.
• Uprawnienia inspektorów PIP
• Przebieg i miejsce kontroli.
• Obowiązki i prawa osób prowadzących placówkę niepubliczną.
• Kiedy złożyć zastrzeżenia do protokołu kontroli.
• Czy można odwołać się od decyzji PIP.

Co może kontrolować Państwowa Inspekcja Pracy?

Kontrola PIP w szkole lub przedszkolu może dotyczyć wyłącznie działalności placówki w zakresie dotyczącym prawa pracy. Zgodnie z ustawą o Państwowej Inspekcji Pracy wyróżnić można cztery obszary należące do zadań PIP:

1. Kontrola przestrzegania przez szkołę bądź przedszkole przepisów i zasad dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. Kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy związanych ze stosunkiem pracy, w tym weryfikacja, czy placówka przestrzega zasad dotyczących czasu pracy, udzielania urlopów wypoczynkowych, respektowania uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, a także wynagradzania pracowników, m.in. w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia, naliczania wynagrodzeń i innych świadczeń.
3. Kontrola legalności zatrudnienia pracowników (także cudzoziemców); w tym zakresie PIP może sprawdzić, czy urząd pracy został poinformowany o podjęciu zatrudnienia przez osobę bezrobotną, czy pracodawca prawidłowo odprowadza składki na fundusz pracy.
4. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, w tym w zakresie obowiązku zawierania umów o prowadzenie PPK i dokonywania wpłat.

Czy PIP może prowadzić kontrolę w szkole lub przedszkolu bez wcześniejszej informacji?

Państwowa Inspekcja Pracy nie ma obowiązku uprzedzenia prowadzącego placówkę niepubliczną o zamiarze przeprowadzenia i terminie kontroli. O rutynowej kontroli jednak kontrolowana placówka powinna zostać zawiadomiona na 7 dni wcześniej.

Organy PIP podejmują działania kontrolne zarówno z własnej inicjatywy, jak również na skutek skargi. Chociaż skargi do PIP muszą zawierać dane osobowe składającego, to dane te nie zostaną udostępnione prowadzącemu szkołę lub przedszkole.

Miejsce i przebieg kontroli

Co do zasady kontrola PIP odbywa się w szkole bądź przedszkolu, tj. w siedzibie pracodawcy. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Przykładowo, jeżeli placówka posiada swoją filię w innym miejscu, PIP również tam może przeprowadzić kontrolę.

Kontrola rozpoczyna się od przedstawienia przez inspektora PIP:

• upoważnienia do przeprowadzenia kontroli w szkole lub przedszkolu,
• legitymacji służbowej.

Osoba prowadząca placówkę niepubliczną nie ma obowiązku wpuszczenia na teren placówki inspektora, który nie okaże legitymacji.

Co do upoważnienia, powinno ono zawierać takie informacje, jak:

• oznaczenie organu kontroli, w tym osoby uprawnionej do jej przeprowadzenia,
• zakres kontroli,
• data rozpoczęcia,
• planowany czas kontroli.

Następnie inspektor PIP przechodzi do przeprowadzania kontroli placówki.

Uprawnienia inspektora PIP

Podczas czynności kontrolnych inspektorowi PIP przysługują szerokie uprawnienia, w tym:

1. Możliwość swobodnego przemieszczania się po placówce szkoły lub przedszkola bez konieczności posiadania przepustki. Innymi słowy kontrolujący ma prawo wejść do każdego pomieszczenia znajdującego się w budynku placówki.
2. Prawo do wylegitymowania pracowników placówki.
3. Prowadzenie oględzin pomieszczeń, urządzeń, stanowisk pracy.
4. Żądanie wyjaśnień i przesłuchiwanie – ustnie lub na piśmie – prowadzącego szkołę bądź przedszkole, pracowników zatrudnionych zarówno na podstawie umowy o pracę, jak również osoby związane z placówką umowami cywilnoprawnymi.
5. Prawo wglądu, a także wykonywania odpisów i kserokopii dokumentacji związanej z zatrudnieniem.

Obowiązki organu prowadzącego podczas kontroli PIP szkoły lub przedszkola

Osoba prowadząca placówkę niepubliczną przede wszystkim ma obowiązek umożliwić inspektorowi PIP wykonywanie czynności kontrolnych. Wobec tego do zadań prowadzącego szkołę niepubliczną należy:

• Zapewnienie pełnego dostępu do wszystkich pomieszczeń, urządzeń i obiektów placówki.
• Zapewnienie składania przez pracowników wyjaśnień w wyznaczonym przez inspektora terminie.
• Udostępnienie dokumentacji związanej z zatrudnieniem pracowników, w tym: regulaminów pracy i wynagradzania pracowników, regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, ewidencji czasu pracy, harmonogramu czasu pracy, dzienników, planów urlopowych, a także wydawanie kopii i odpisów ww. dokumentów na żądanie kontrolującego.

Protokół z kontroli PIP w szkole i przedszkolu

Kontrolę kończy sporządzenie przez inspektora PIP protokołu z przebiegu kontroli. W terminie 7 dni od przedstawienia protokołu, prowadzący szkołę bądź przedszkole ma prawo wniesienia zastrzeżeń do protokołu. Jeżeli inspektor PIP nie stwierdzi większych uchybień, kontrola może zakończyć się protokołem.

Decyzja PIP i prawo do wniesienia odwołania

Jeżeli w trakcie kontroli inspektor Państwowej Inspekcji Pracy stwierdzi poważniejsze naruszenia przepisów prawa pracy może wydać decyzję. Decyzja może zawierać nakazy bądź zakazy określonych działań zmierzających do usunięcia naruszeń.

Prawo do odwołania się od decyzji przysługuje osobie prowadzącej szkołę lub przedszkole w terminie 7 dni od dnia jej otrzymania. Odwołanie należy wnieść do Okręgowej Inspekcji Pracy.

Ponadto po przeprowadzonej kontroli PIP w razie popełnienia przez kontrolowanego wykroczenia przeciwko prawom pracowniczym może zostać zastosowana kara grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł, przy czym inspektor PIP może wystawić mandat w kwocie maksymalnie 5.000 zł. W przypadku odmowy przyjęcia mandatu oraz w razie zamiaru ukarania kontrolowanego wyższą kwotą, inspektor PIP składa wniosek o ukaranie do sądu.

Jak postępować, kiedy Twoją placówkę oświatową spotka kontrola PIP?

Warto pamiętać, że podczas kontroli przedstawiciel Państwowej Inspekcji Pracy może działać w ramach obowiązujących przepisów. Jeśli masz wątpliwości co tego, czy kontrola jest przeprowadzana zgodnie z obowiązującymi prawem oraz co możesz, a czego nie powinieneś robić podczas takiej kontroli, pamiętaj, że zawsze możesz zwrócić się o pomoc do ekspertów AUXILIA PRAWO OŚWIATOWE. Napisz lub zadzwoń!