Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczyciela jest regulowana przepisami Karty nauczyciela. Nie powinniśmy mylić jej z odpowiedzialnością porządkową, bo ta podlega przepisom Kodeksu pracy. Odpowiedzialnością dyscyplinarną nazywamy uchybieniem godności wykonywanego przez nauczyciela zawodu lub naruszeniem jego podstawowych obowiązków pracowniczych. W artykule opisujemy obowiązki dyrektora w zakresie postępowania dyscyplinarnego.

Za co nauczyciel może ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną?

Nauczyciele podlegają charakterystycznej dla tej grupy zawodowej odpowiedzialności. Zgodnie z treścią art. 75 Karty nauczyciela nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub swoim podstawowym obowiązkom. Art. 6 wskazuje, że nauczyciel obowiązany jest: rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą.

Dodatkowo musi spełniać wymaganiom związanym z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę:

• wspierać uczniów w ich rozwoju;
• doskonalić się zawodowo zgodnie z potrzebami szkoły;
• uczyć i wychowywać uczniów w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
• dbać o kształtowanie przez uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi.

Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczyciela za uchybienie godności zawodu

Pociągnięcie nauczyciela do odpowiedzialności dyscyplinarnej występuje wtedy, gdy naruszona zostaje godność zawodu. Naruszeniem godności zawodu nazywamy wszystkie zachowania, które nie korespondują z powagą zawodu nauczyciela (nie tylko w sferze zawodowej, ale też prywatnej).

Na przykład:

• Nauczyciel naruszył nietykalność cielesnej ucznia poprzez szarpnięcie go za ubranie.
• Nauczyciel opublikował wpis zawierający znamiona mowy nienawiści na portalach społecznościowych.
• Nauczyciela w trakcie studniówki nadużył alkoholu i zachowywał się niestosownie do uczniów.

Rola dyrektora w postępowaniu dyscyplinarnym nauczycieli

Dyrektor powinien zawiadomić rzecznika dyscyplinarnego odpowiadającemu właściwemu wojewodzie o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego. Zawiadomienie jest obowiązkowe tylko wtedy, gdy istnieje dowód na popełnienie przewinienia naruszającego prawa lub dobro dziecka. Dyrektor ma obowiązek sam ocenić zasadność zawiadomienia o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego.

Do prawidłowej ocenie można posłużyć się na przykład:

• nagrania z monitoringu;
• rozmowy z nauczycielem, którego dotyczy podejrzenie;
• rozmowy z pozostałymi pracownikami szkoły;
• rozmowy z uczniami i ich rodzicami (w przypadku tych niepełnoletnich warto zaprosić do rozmowy psychologa);
• analizę zgromadzonej dokumentacji szkolnej (w tym notatek służbowych).

Termin zawiadomienia rzecznika dyscyplinarnego

W sytuacji naruszenia praw lub dobra dziecka dyrektor ma 14 dni kalendarzowych na poinformowane o tym rzecznika dyscyplinarnego (licząc od dnia dowiedzenia się o zdarzeniu). W ciągu tych dni dyrektor powinien podjąć działania wyjaśniające sytuacje.

Kary dla nauczycieli za niedopełnienie obowiązków

Lista kar dyscyplinarnych nauczycieli jest dłuższa niż lista typowych kar porządkowych, które mogą być zastosowane względem innych pracowników (podlegających bezpośrednio pod przepisy samego Kodeksu pracy).

Zgodnie z treścią art. 76 Karty nauczyciela karami dyscyplinarnymi dla nauczycieli są:

• nagana z ostrzeżeniem,
• zwolnienie z pracy,
• zwolnienie z pracy z zakazem zatrudniania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania,
• wydalenie z zawodu nauczyciela.

Za uchybienia przeciwko porządkowi pracy, w rozumieniu art. 108 kp, wymierza się nauczycielom kary porządkowe zgodnie z Kodeksem pracy – będą to kary upomnienia oraz nagany. Pamiętajmy, że powyższych kar nie wymierza się za popełnienie czynu naruszającego prawa i dobro dziecka.

Odpowiedzialność dyrektora

Przy szukaniu nowego pracownika musimy pamiętać, że wymierzenie kary dyscyplinarnej pod postacią wydalenia z zawodu jest równoznaczne z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela. Natomiast rozwiązanie stosunku pracy po popełnieniu czynu stanowiącego podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczyciela, nie stanowi przeszkody do wszczęcia i prowadzenia postępowania dyscyplinarnego oraz wymierzenia kary dyscyplinarnej.

Prawomocne orzeczenie o ukaraniu wraz z uzasadnieniem włącza się do akt osobowych nauczyciela. Wymierzenie konkretnej kary dyscyplinarnej uzależnione jest od rodzaju popełnionego przewinienia, okoliczności danej sprawy, a także zachowania samego nauczyciela. Dyrektor powinien też sprawdzić, czy nauczyciel wcześniej dopuszczał się podobnych czynów lub czy były wymierzane wobec niego kary porządkowe.

Pomoc prawna dla dyrektorów placówek oświatowych

Auxilia od 2003 roku prowadzi działalność na rynku usług prawniczych. Współpracujący z nami adwokaci i radcowie prawni, korzystając z wieloletniego doświadczenia z pewnością znajdą rozwiązanie Twojego problemu. Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli to jeden z obszarów, w których specjalizuje się współpracująca z nami kancelaria. Pomagamy osobom prowadzącym jednostki oświatowe zarówno doprowadzić do odpowiedniego ukarania winnego, jak i również udowodnić niewinność nauczyciela.

Jeżeli jesteś dyrektorem szkoły lub przedszkola i masz problem związany z odpowiedzialnością dyscyplinarną napisz do nas