Przedszkola, tak jak inne placówki systemu oświaty, dzieli się na publiczne oraz niepubliczne. Przedszkola niepubliczne – w odróżnieniu od publicznych – mogą zostać założone wyłącznie przez osoby fizyczne lub prawne, nienależące do systemu administracji publicznej.

Mimo że co do zasady przedszkola niezależnie od sposobu ich finansowania posiadają tożsamy cel funkcjonowania, to na niektórych płaszczyznach funkcjonują one w odmienny sposób. W niniejszym artykule przeanalizujemy podobieństwa i różnice, które istnieją pomiędzy przedszkolem niepublicznym a publicznym. Ponadto, odpowiemy na pytanie, czy placówka niepubliczna może uzyskać dotację w wysokości ustalonej dla publicznej.

Podstawy prawne funkcjonowania przedszkoli

Podstawową regulacją dotyczącą kryteriów, jakie spełniać powinno przedszkole niepubliczne oraz publiczne, a także w zakresie procedury ich utworzenia jest ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 900). Szczególną uwagę należy zwrócić na następujące przepisy:

• art. 13 ustawy – wskazujący wymogi dla przedszkola publicznego i niepublicznego,
• art. 31 ustawy – określający obowiązki gminy w zakresie zapewnienia wychowania przedszkolnego,
• art. 168 i n. ustawy – odnoszący się do procedury założenia przedszkola niepublicznego.

Przedszkole publiczne – definicja

Definicja przedszkola publicznego została zawarta w art. 13 ust. 1 prawa oświatowego. Zgodnie z tym przepisem, przedszkole publiczne:

• Spełnia podstawę programową wychowania przedszkolnego, którą określa „rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły pierwszego stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.”;
• Gwarantuje bezpłatną opiekę i nauczanie w wymiarze nie mniejszym niż 5 godzin dzienne;
• Zapewnia rekrutację w oparciu o zasadę powszechnej dostępności – co oznacza, że przedszkole publiczne nie może ograniczać dostępu tylko dla dzieci z danego obszaru terytorialnego;
• Zatrudnia nauczycieli, posiadających odpowiednie kwalifikacje. Kwalifikacje jakie powinien spełniać nauczyciel wychowania przedszkolnego określa art. 9 karty nauczyciela oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Czym różni się przedszkole niepubliczne od publicznego?

Jak wynika z art. 13 ust. 6 prawa oświatowego, przedszkole niepubliczne tak samo jak publiczne musi spełniać wymogi co do:

• realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego,
• zatrudniania nauczycieli posiadających odpowiednie kwalifikacje.

Placówki niepublicznej nie dotyczą natomiast:

• przepisy o gwarancji bezpłatności nauczania w przedszkolu,
• wytyczne co do zasad przeprowadzania rekrutacji.

Wysokość czesnego w niepublicznych jednostkach oświatowych

Ustawodawca nie limituje wysokości „czesnego”, które ustalić może placówka niepubliczna. Nie oznacza to jednak, że dyrektorzy takich placówek mogą dowolnie ustanawiać wysokość opłat za świadczone usługi edukacyjne.

W statucie niepublicznej placówki powinny znajdować się informacje dotyczące wykazu usług edukacyjnych świadczonych odpłatnie oraz zasady, na podstawie których ustalona zostaje wysokość opłat. Podstawę prawną pobierania takich opłat stanowi jednak nie tenże statut, lecz umowa cywilnoprawna pomiędzy osobą prowadzącą a uczniem reprezentowanym przez swoich rodziców bądź opiekunów prawnych.

Sposób finansowania placówek

Przedszkola publiczne stanowią jednostkę budżetową finansowaną z dochodów własnych gmin oraz otrzymywanych przez gminy dotacji z budżetu Państwa.

Natomiast niepubliczna placówka przedszkolna finansowana jest ze środków organu prowadzącego. Środki na działalność takiej jednostki nie muszą być pozyskiwane wyłącznie z otrzymywanych od rodziców opłat za naukę. Placówki niepubliczne mogą ubiegać się o dotację z budżetu gminy.

Zgodnie z ustawą z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1400) przedszkole niepubliczne otrzymuje z budżetu gminy na każdego ucznia dotację w wysokości 75% kwoty dotacji ustalonej dla przedszkoli publicznych.

Na każdego ucznia niepełnosprawnego kwota dotacji dla niepublicznej placówki nie może być niższa niż kwota przeznaczona dla przedszkola publicznego.  Ponadto zgodnie z powyższą ustawą, przedszkole niepubliczne, spełniając wymogi stawiane placówkom publicznym, tj. w zakresie gwarancji bezpłatności nauczania, powszechnego dostępu do rekrutacji, a także limitu uczniów w oddziale przedszkolnym, ma prawo do uzyskania 100% kwoty dotacji na ucznia ustalonej dla przedszkola publicznego.

Limity uczniów w obu typach placówek

Przedszkole publiczne musi spełniać wymogi także pod względem liczebności oraz organizacji grup przedszkolnych. Mianowicie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego  2019 r. „w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli” (Dz.U z 2019 poz. 502), liczba dzieci w oddziale przedszkolnym nie może przekroczyć 25. Ponadto oddział powinien klasyfikować dzieci, które są zbliżone wiekiem przy uwzględnieniu indywidualnych potrzeb, uzdolnień oraz niepełnosprawności uczniów.

Dla jednostek niepublicznych nie ma ograniczeń w zakresie limitu uczniów w grupie. Pamiętać należy jednak o tym, że jeżeli placówka zdecyduje się umieścić w swoim statucie zapis dotyczący liczebności grupy, to ma obowiązek tego przestrzegać.

Jeżeli bowiem w statucie znajdzie się zapis, iż maksymalna liczebność dzieci w grupie wynosi 25 osób, to w przypadku potrzeby utworzenia grupy 26-osobowej konieczna będzie zmiana statutu.

Warto zdawać sobie sprawę, że ustawodawca nie wymaga umieszczenia w statucie informacji o maksymalnej liczebności oddziału. Dlatego przy sporządzaniu statutu niekoniecznie należy maksymalnie wypełniać treść dokumentu. Najważniejsze jest to, aby był on zgodny z przepisami, a także nie generował dyrektorowi placówki dodatkowych obowiązków.

Rada pedagogiczna w obu typach przedszkoli

Inną różnicą między przedszkolem publicznym a niepublicznym pozostaje rada pedagogiczna. Przedszkole niepubliczne nie ma obowiązku uwzględniania w organach rady pedagogicznej. Oczywiście może taki organ powołać, jednak warto każdorazowo zastanowić się, czy na pewno taki organ jest niezbędny.

Wyzwania i szanse sektora publicznego i prywatnego

Właściciele jednostek niepublicznych stoją przed innymi wyzwaniami, ale również możliwościami, których nie doświadcza sektor publiczny. Zarówno placówki publiczne, jak i niepubliczne pełnią niezwykle istotne zadanie w edukacji najmłodszych, jednak to właśnie sektor niepubliczny ma większą elastyczność w dostosowywaniu oferty do specyficznych potrzeb rynku.

Właśnie dlatego życzymy sukcesów w dalszym rozwoju i doskonaleniu Twojej placówki! Pamiętaj, że jeśli mierzysz się z określonym wyzwaniem, a może nawet problemem dotyczącym formalnego prowadzenia przedszkola, zawsze możesz zwrócić się do nas o pomoc:

Napisz: